Վիքիպեդիա՝ ազատ հանրագիտարան

Վիքիպեդիա

Ազատ հանրագիտարան, որը կարող է խմբագրել յուրաքանչյուր ոք։

Շաբաթվա հոդված

Գեորգ Ֆերդինանդ Լյուդվիգ Ֆիլիպ Կանտոր (փետրվարի 19 (մարտի 3), 1845, Սանկտ Պետերբուրգ, Ռուսական կայսրություն - հունվարի 6, 1918, Հալե, Մերսբուրգ վարչական շրջան, Սաքսոնիա (նահանգ), Պրուսիա), գերմանացի մաթեմատիկոս։ Ստեղծել է բազմությունների տեսությունը, որը դարձել է ժամանակակից մաթեմատիկայի հիմնային տեսություն։ Կանտորը ցույց է տվել երկու բազմությունների անդամների միջև փոխմիարժեք համապատասխանության կարևորությունը, սահմանել է անվերջ և լավ կարգավորված բազմությունները, ապացուցել է, որ իրական թվերը բնական թվերից «ավելի շատ են»։ Սահմանել է կարդինալ և օրդինալ թվերը և դրանց թվաբանությունը։ Կանտորի աշխատանքները մեծ փիլիսոփայական կարևորություն ունեն, ինչի մասին նա տեղյակ էր։

Կանտորի տրանսֆինիտ թվերի տեսությունը սկզբում համարվում էր ոչ ինտուիտիվ և քննադատվել է բազմաթիվ մաթեմատիկոսների և փիլիսոփաների կողմից, մինչև օրինակ՝ Լեոպոլդ Կրոնեկեր, Անրի Պուանկարե, Հերման Վեյլ, Լ․ Է․ Յ․ Բրաուեր և Լյուդվիգ Վիտգենշթայն։ Կանտորը, լինելով նվիրված լյութերական, հավատում էր, որ տեսությունը իրեն փոխանցվել է Աստծո միջոցով։ Որոշ քրիստոնյա աստվածաբաններ (հատկապես՝ ներոսխոլաստիկներ) կարծում էին, որ Կանտորի աշխատանքները հակասում են Աստծո էության մեջ բացարձակ անվերջության միակության գաղափարին, և համեմատում էին տրանսֆինիտ թվերի տեսությունը պանթեիզմի հետ։

Լեոպոլդ Կրոնեկերը Կանտորին անվանել է «գիտական շառլատան», «դավաճան» և «երիտասարդության շփոթեցնող»։ Կրոնեկերը չի ընդունել հանրահաշվական թվերի հաշվելիության և տրանսցենդենտ թվերի անհաշվելիության Կանտորի ապացույցները (այս արդյունքները այժմ մաթեմատիկայի ուսուցման ստանդարտ ծրագրում են)։ Կանտորի մահից տասնամյակներ անց Վիտգենշթայնը բազմությունների տեսության հասկացությունները անվանել է «բացարձակ անհեթեթություն», որը «ծիծաղելի է» և «սխալ»։ 1884 թվականից մինչև կյանքի վերջ կրկնվող դեպրեսիայի ցնցումների պատճառ է համարվել ժամանակակիցների քննադատությունները, սակայն որոշ հետազոտողներ կարծում են, որ այն հավաբանար երկբևեռ աֆեկտիվ խանգարման հետևանք է եղել։

1904 թվականին Լոնդոնի թագավորական ընկերությունը Կանտորին արժանացրել է Սիլվեստրի մեդալին, որը․․․ Ավելին⇒

Նորություններ

Շարունակվող իրադարձություններ՝ Իսրայելա-պաղեստինյան պատերազմ (2023-2024) • Ռուսաստանի ներխուժում Ուկրաինա

հուլիսի 18-ին Երևանի Շառլ Ազնավուրի հրապարակում հանդիսավոր բացվել է Շառլ Ազնավուրի հուշարձանը։
հուլիսի 13-ին Սիրիայի հարավում գտնվող Ալ-Սուեյդա քաղաքում և շրջակա գյուղերում, դրուզների և բեդվինների զինված խմբավորումների միջև զինված բախումներ են սկսել։
հուլիսի 13-ին «Չելսին» երկրորդ անգամ դարձել է ՖԻՖԱ-ի աշխարհի ակումբային չեմպիոն (նկարում)՝ եզրափակիչ խաղում 3-0 հաշվով հաղթելով «Պարի Սեն Ժերմենին»։
հուլիսի 8-ին Միջազգային քրեական դատարանը ստորագրել է «Թալիբան» շարժման առաջնորդներ Հայբաթուլա Ախունդզադայի և Աբդուլ Հաքիմ Իսհակզայի (լուսանկարում) ձերբակալման հրամանները՝ Աֆղանստանում կանանց նկատմամբ ենթադրյալ հետապնդումների մեղադրանքով։
հուլիսի 4-7-ին ԱՄՆ-ի Տեխաս նահանգի Քեր շրջանում, տեղի է ունեցել խոշոր և մահացու ջրհեղեղ։ Հաստատվել է 118 զոհի մասին տեղեկություն, իսկ առնվազն 180 մարդ համարվում է անհետ կորած։
հունիսի 22-ին Սիրիայի Դամասկոս քաղաքի հույն ուղղափառ Սուրբ Եղիա եկեղեցում պատարագի ժամանակ ակահաբեկիչը կրակ է բացել և գործարկել պայթուցիկ սարք, որի հետևանքով զոհվել է առնվազն 22 և վիրավորվել 63 մարդ։
հունիսի 22-ին ԱՄՆ-ը «GBU-57» ռումբերով հարվածներ է հասցրել Իրանի միջուկային օբյեկտներին։

Վերջերս մահացածներ՝ Օզզի Օսբորն • Մայքլ Մեդսեն •Դիոգու Ժոտա • Գուժ Մանուկյան

Հաջորդ թողարկում | Պահոց | Խմբագրել

Գիտե՞ք, որ․․․

․․․Volkswagen-ի համար 199 398 500 A արտադրանքին սովորաբար քսում են կետչուպ:
․․․այս շենքը (լուսանկարում) կառուցվել է Ռուգեն կղզում 1936-1939 թվականներին, բաղկացած է իրար միացած միանման վեցհարկանի շենքերից: Ընդհանուր առմամբ, դրանց երկարությունը կազմել է 4,5 կմ (այժմ 3 կմ):
․․․մոսկովյան հղի կարիատիդները (լուսանկարում) հասարակաց տան գովազդ էին և հակաբեղմնավորման քարոզչություն։
․․․Լեհաստանի մայրաքաղաքում 1954 թվականին Վլադիմիր Լենինին փոխարինել են Վինի Թուխով։
․․․մինչ օրս գոյություն ունի ձեռագիր թերթ, որը հրատարակելու համար անհրաժեշտ են հաշվապահ և չորս գրագիր։
104 տարեկանում մարաթոնյան վազքին մասնակցած այս հնդիկը մի քանի օր առաջ զոհվել է 114 տարեկանում՝ ընկնելով ավտոմեքենայի տակ։

Հաջորդ թողարկում | Արխիվ | Խմբագրել

Ներկայացում

Վիքիպեդիան առցանց, բազմալեզու, խմբակային հանրագիտարանային նախագիծ է, որն աշխատում է վիքի ձևաչափով։ Նախագիծը նպատակ ունի տրամադրել ազատ, հավաստի և ստուգելի բովանդակություն, որը յուրաքանչյուրը կարող է փոփոխել և բարելավել։

Վիքիպեդիան առաջնորդվում է հիմնարար սկզբունքներով, իսկ բովանդակությունը հրապարակվում է արտոնագրի ներքո։ Այն կարելի է պատճենել և օգտագործել՝ պահպանելով սույն արտոնագրի պայմանները։ Վիքիպեդիայում ողջ տեղեկատվությունը ներկայացված է ազատ, առանց գովազդի և իր օգտագործողների անձնական տվյալների օգտագործման։

Վիքիպեդիայի հոդվածների հեղինակները կամավորներն են։ Նրանք կոորդինացնում են իրենց ջանքերը համաձայն համայնքում ընդունված կանոնների և ուղեցույցների ու առանց առաջնորդների։

Այս պահին Հայերեն Վիքիպեդիայում կա՝
320 827 հոդված	456 ակտիվ խմբագիր

Համագործակցություն

Վիքիպեդիան հանրագիտարան է, որն ստեղծվել և զարգանում է քեզ նման այցելուների կողմից։ Այստեղ գործում է «մեկը բոլորի համար, բոլորը՝ մեկի համար» սկզբունքը։

Առաջին անգա՞մ ես փորձում. օգտվի՛ր օգնության դասընթացից։ Չգիտես՝ ինչի՞ց սկսել. ահա մի քանի խորհուրդ։

Մասնակցի՛ր այս ամիս կազմակերպվող նախագծերին։

Վիքիպեդիան հանուն ազատության

Նախագծի էջ | Հաջորդ թողարկում

Այս օրը պատմության մեջ

1298 թ. – սպանվեց Կիլիկիայի հայկական թագավորության թագավոր Թորոս Գ-ն (ծն. 1270 թ.)։
1812 թ. – տեղի ունեցավ Սալթանովյան ճակատամարտը ռուս-ֆրանսիական զորքերի միջև, այն Ռուսների և Նապոլեոնյան բանակների պատերազմի առաջին ճակատամարտերից էր։
1881 թ. – ստեղծվեց Մարմնամարզության միջազգային ֆեդերացիան՝ ամենահին միջազգային սպորտային ֆեդերացիան։
1948 թ. – մահացել է Դեյվիդ Ուորկ Գրիֆիթը, ամերիկացի նշանավոր ռեժիսոր, մեծ ներդրում է ունեցել ամերիկյան և համաշխարհային կինոյի զարգացման մեջ (ծն. 1875 թ.)։
1985 թ. – ստեղծվեց աշխարհում առաջին մուլտիմեդիա անհատական համակարգիչը՝ Ամիգան։
1989 թ. – ծնվել է Դենիել Ռեդքլիֆը, անգլիացի դերասան, հայտնի է Հարի Փոթերի դերակատարմամբ Ջոան Ռոուլինգի գրքաշարի հիման վրա նկարահանված ֆիլմերում։
1992 թ. – Աբխազիան հայտարարեց իր անկախությունը Վրաստանից։
1993 թ. – Արցախյան ազատամարտի ժամանակ հայկական զինված խմբավորումները Վիտալի Բալասանյանի հրամանատարությամբ գրավեցին Աղդամ քաղաքը։
1995 թ. – հայտնաբերվեց ամենապայծառ գիսաստղերից մեկը` Հեյլ-Բոպպի գիսաստղը։